Երեխան մինչև վեց ամսականը հավելյալ սննդի կարիք չունի: Նորածնի իդեալական սնունդը մայրական կաթն է, որի միջոցով նա ստանում է բոլոր անհրաժեշտ նյութերը․ վիտամինները, հանքային աղերը, հակամարմինները: Բայց եթե մոր կրծքի կաթն անբավարար է, արդեն պետք է այն լրացնել կաթնային խառնուրդներով:

Անկախ երեխայի բնական կամ արհեստական սնուցումից, համաձայն ԱՀԿ-ի ուղեցույցի, նրան մինչև 6 ամսականը հավելյալ սնունդ չի նշանակվում: Ավելի վաղ հավելյալ սնունդը տրվում է միայն բժշկական ցուցումով, մանկաբույժի խորհրդով:

Վեց ամսականից երեխայի օրգանիզմի պահանջը սննդային նյութերի նկատմամբ աճում է, և նրան այլևս բավարար չէ միայն մայրական կաթը: Այդ պատճառով անհրաժեշտ է սննդին աստիճանաբար, փոքր քանակներով ավելացնել հավելյալ սնունդ:

Հավելյալ սնունդը որակով նոր սնունդ է, որը բավարարում է երեխայի աճող օրգանիզմի պահանջները:

Հավելյալ սննդի մեջ մտնում են.

• Բանջարեղենային խյուս
• Շիլաներ
• Կաթնամթերք /մածուն, բիոլակտ/
• Ձվի դեղնուց
• Սննդային հավելումներ՝ մրգա-հատապտղային հյութեր, խյուսեր, կաթնաշոռ:

Հավելյալ սննդի կանոնները

• Հավելյալ սնունդը տրվում է կրծքի կաթով կերակրումից առաջ
• Հավելյալ սննդի ամեն տեսակը պետք է տրվի աստիճանաբար, սկսած փոքր քանակից /10- 15 գր/ և հասցվի անհրաժեշտ քանակին 7-10 օրվա ընթացքում՝ լրիվ փոխարինելով կրծքի մեկ կերակրումը հավելյալով:
• Միաժամանակ չի կարելի երկու կամ մի քանի նոր սննդատեսակ ավելացնել սննդին: Նոր սնունդն ավելացվում է միայն այն ժամանակ, երբ երեխան արդեն սովորել է նախորդին:
• Տրվող կերակուրը պետք է լինի համասեռ և կլման դժվարություն չառաջացնի
• Հավելյալ սնունդը պետք է տալ միայն գդալով
• Հավելյալ սննդի ավելացմանը զուգահեռ կերակրման հաճախականությունը կրճատվում է
  մինչև 5-ի, այնուհետև 9 հիմնականի և երկու թեթև կերակրման՝ ըստ երեխայի
  ցանկության:
• Հավելյալ սննդի ջերմաստիճանը պետք է հավասար լինի մայրական կաթի ջերմաստիճանին:
• Անհրաժեշտ է հետաձգել հավելյալ սնունդը վակցինացիայի, հիվանդության կամ երեխայի տեղափոխության ժամանակ
• Պետք է հետևել երեխայի մաշկի գույնին, այտուցների կամ ցանի առաջացմանը, կղանքի գույնին, հոտին, լորձի առկայությանը, և դրանց փոփոխության, երեխայի անհանգիստ վիճակի դեպքում անհրաժեշտ է ընդհատել հավելյալ սնուցումը և դիմել մանկաբույժի
• Քաշի ավելցուկով երեխաներին տրվում են բանջարեղենային խյուսեր
• Քաշի պակասի դեպքում հավելյալ սնունդը պատրաստվում է հացահատիկային կամ կաթնա-հացահատիկային հիմքով
• Նոր սննդի համը կարող է զարմացնել երեխային․ պետք է նրան ժամանակ տալ հարմարվելու այդ նոր համերին: Պետք է հարգել երեխայի ընտրությունը: Անհրաժեշտ է համբերատար լինել և չկերակրել ստիպողաբար: Երբ նա արդեն կշտանալու նշաններ է ցույց տալիս, դադարեցրեք կերակրումը:
• Խորհուրդ է տրվում երեխային տալ այն մթերքները, որոնք ընդունված են ընտանիքում՝ ըստ ընտանեկան ավանդույթների
• Ցանկալի է, որ երեխան սնվի ընտանիքի անդամների հետ, նույն սեղանի մոտ
• Պետք է թողնել, որ նա ուտի նաև իր ձեռքերով /լվացած/, գդալով, ափսեով, բաժակով և հնարավորինս պետք է խուսափել շշով կերակրումից:
• Պետք է կրճատել աղի քանակը և փոշի ապուրների օգտագործումը
• Խորհուրդ է տրվում կիսաֆաբրիկատների օգտագործումը հասցնել նվազագույնի

Ըստ մանկաբույժի ցուցումի՝ կարելի է տալ պոլիվիտամինային կոմպլեքսներ:

Սննդային հավելումների ներմուծման սխեման

Մրգա-բանջարեղենային հյութը տրվում է 7-8 ամսականից: Հյութը պետք է տալ կաթիլներից սկսած։ 7-10 օրվա ընթացքում այն հասցվում է անհրաժեշտ քանակի: Այն պետք է տալ կերակրումից հետո կամ երկու կերակրման մեջտեղում: Ցանկալի է օգտագործել թարմ հյութեր՝ այն նոսրացնելով ջրով 1:1-ի հարաբերությամբ: Բայց կարելի է օգտագործել նաև մանկական սննդի համար նախատեսված հյութեր:

Հյութերի ներմուծման հերթականությունը հետևյալն է՝ խնձոր, սալոր, ծիրան, դեղձ, բալ, սև հաղարջ, նուռ, կիտրոն, գազար, բազուկ, կաղամբ: Ցիտրուսների, լոլիկի, ելակի, ազնվամորու և մերձարևադարձային պտուղների հյութեր /մանգո, պապայա և այլն/ չպետք է տալ 11-12 ամսականից ավելի վաղ: Վաղ պետք չէ տալ նաև խաղողի հյութը, քանի որ այն կարող է փորիկի վքնածություն առաջացնել:

Մրգա-հատապտղային խյուսերը տրվում են 7 ամսականից: Խյուսը պետք է տալ 0,5 թեյի գդալից սկսած և 7-10 օրում հասցնել մինչև օրվա չափաքանակին: Անհրաժեշտ է այն տալ կերակրումից հետո կամ 2 կերակրումների մեջտեղում: Օգտագործվում են ինչպես թարմ պատրաստված, այնպես էլ՝ կոնսերվացված խյուսեր՝ նախատեսված մանկական սննդի համար:

Ձվի դեղնուցը տրվում է 8-9 ամսականից սկսած: Անհրաժեշտ է սկսել ¼ -ից: Կարելի է տալ ամեն օր ½-ից մինչև 1 տարեկանը կերակրումից առաջ՝ նախապես խառնելով կաթին կամ հավելյալ սննդին:

Կաթնաշոռը միացվում է կերակրմանը 9-10 ամսականից: Այն պետք է սկսել 5 գրամից /1 թեյի գդալ/՝ 1 ամսվա ընթացքում աստիճանաբար հասցնելով մինչև 20 գրամի: 1 տարեկանում այն արդեն պետք է լինի 50-70 գրամ: Կաթնաշոռը պետք է տալ կերակրման վերջում:

Հիշեք.

• Կաթնարտադրությունը պահպանելու համար հավելյալ սննդից հետո ցանկալի է երեխային նաև կրծքի կաթ տալ
• Երեխայի առողջական լավ վիճակի և մայրական կաթի բավարար քանակի դեպքում հավելյալ սնունդը պետք չէ տալ մինչև 6 ամսականը:
• Հավելյալ սննդի /ոչ կաթնային /շիլա, խյուս/ պատրաստման համար լավագույն նոսրացնող հեղուկը հանդիսանում է կրծքի կաթը կամ հարմարեցված /ադապտացված/ կաթնային խառնուրդը:

Երեխայի պատրաստ լինելու նշանները կոշտ սննդին

• Երեխան նստում է հենվելով
• Գլուխը լավ է պահում
• Ցուցաբերում է ակտիվություն, երբ նրան մոտեցնում են կերակուրը
• Կարող է բերանում սնունդը ինքնուրույն շարժել
• Ձեռքերը և այլ առարկաներ տանում է դեպի բերան

Սննդի անվտանգություն

• Սնունդը պետք է լինի մաքուր
• Հում և պատրաստված կերակուրները պետք է պահել առանձին
• Կերակուրը պետք է պատրաստել առանց շտապելու
• Սնունդը անհրաժեշտ է պահել անվնաս ջերմաստիճանի պայմաններում
• Սննդի պատրաստման ժամանակ պետք է օգտագործել մաքուր ջուր և մթերք։
• Սնունդը պետք չէ տաքացնել միկրոալիքային վառարանում
• Չտալ այնպիսի սնունդ, որից երեխան կարող է խեղդվել
• Կոշտ բանջարեղենը և միրգը անհրաժեշտ է լավ մանրացնել
• Կլոր մթերքը՝ խաղող, նրբերշիկ, պետք է երկարությամբ կտրատել
• Մինչև հինգ տարեկանը երեխային պետք չէ տալ արևածաղկի սերմ կամ ընդեղեն
• Ձուկը կարևոր սննդամթերք է, սակայն այն պետք է լավ մաքրել փշերից և ոսկրերից
• Մինչև մեկ տարեկանը մեղր չի թույլատրվում երեխաներին

Ըմպելիքը

• Մինչև մեկ ու կես տարեկանը երեխայի ջուրը պետք է եռացվի
• Ջուրը պետք է լինի սենյակային ջերմաստիճանի
• Պետք է խուսափել քաղցրացրած ըմպելիքներից՝ թեյ, գազավորված ըմպելիք
• Սոյայի ըմպելիք, բրնձի կաթ խորհուրդ չի տրվում տալ որպես կաթի փոխարինողներ։